“`html
Türkiye’de, uzmanlar 20’ye yakın yüksek gerilimli ve her an yıkıcı bir deprem üretebilecek fay hattının varlığına dikkat çekiyor. Bu fay hatları, “sismik boşluk” olarak adlandırılıyor. Marmara Denizi’ni geçen Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kuzey kolu da bu bölgeler arasında yer alıyor ve olası bir kırılmanın 7 ve üzeri büyüklükte bir depreme yol açarak İstanbul’un yanı sıra Tekirdağ, Kocaeli, Bursa, Balıkesir ve Çanakkale’yi de ağır hasara uğratabileceği belirtiliyor. Balıkesir-Gökçeyazı Fay Segmenti’nin ise 2000 yıldır hareketsiz olduğu vurgulanıyor.
2023 Kahramanmaraş depremlerinin üzerinden iki yıl geçti. 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki bu depremler, resmi kayıtlara göre 53.537 can kaybına, 120.000 yaralıya ve 11 ilde 310.000 binanın yıkımı veya ağır hasar görmesine neden oldu. Meclis Deprem Araştırma Komisyonu raporuna göre, depremlerin Türkiye ekonomisine maliyeti 148,8 milyar dolar olarak hesaplandı.
Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, Kahramanmaraş depremlerinin yıldönümünde yaptığı açıklamada, Türkiye’nin büyük bir depreme hazırlıklı olup olmadığı sorusuna cevap arıyor. Aykan, Kahramanmaraş bölgesinin sismik boşluk olarak değerlendirildiğini ve bu konuda daha önce defalarca uyarıda bulunulduğunu hatırlatarak, Türkiye’de kırılma riski yüksek 20 fay hattının bulunduğunu ve Marmara Denizi’ndeki Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolunun 250 yıldır kırılmadığını, bu nedenle sismik boşluk olarak kabul edilmesi gerektiğini ifade etti.
Türkiye’de 500’ün üzerinde diri fay bulunmaktadır ve bunların 5,5 ve üzeri büyüklükte deprem üretme potansiyeli taşıdığını belirten Aykan, ülkenin büyük bir bölümünün deprem tehlikesi altında olduğunu vurguluyor. 24 şehrin merkezinden diri fay geçtiğini ve bu şehirlerin Balıkesir, Bursa, Kocaeli, Bolu, Sakarya, Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli, Burdur, Kütahya, Eskişehir, Konya, Aksaray, Tokat, Kayseri, Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş, Erzurum, Erzincan, Hakkari ve Bingöl olduğunu açıkladı. Bu fay hatları üzerindeki 100.000’e yakın binada yaklaşık 1.000.000 insan yaşıyor.
Aykan, Türkiye’deki sismik boşluk olarak tanımlanan yaklaşık 20 fay hattına dikkat çekerek, bu fayların kırılma zamanının geldiğini ve her an kırılabilecek durumda olduklarını söylüyor. Özellikle Kuzey Anadolu Fayı’nın Bingöl ve Marmara Denizi’ndeki kısımları, Hakkari Yüksekova, İzmir, Antakya, Adıyaman, Erzurum, Ağrı, Aydın, Denizli ve Muğla civarındaki fay hatlarının yakın gelecekte deprem üretme olasılığı yüksek olarak değerlendiriliyor. Balıkesir il merkezinden geçen ve 7,2 büyüklüğünde deprem üretme potansiyeline sahip Balıkesir-Gökçeyazı Fay Segmenti’nin 2000 yıldır kırılmadığına dikkat çekiyor.
Marmara Denizi’nde 7’nin üzerinde, maksimum 7,6 büyüklüğünde bir deprem beklendiğini belirten Aykan, bu depremin İstanbul’un yanı sıra çevre illeri de etkileyeceğini vurguluyor. Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolundaki deprem kayıtlarına göre, son depremlerin 1509 ve 1766’da meydana geldiğini ve 200-250 yıllık bir tekrarlama periyodunun olduğunu belirten Aykan, bu bölgenin sismik boşluk olarak değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor. 1766 depreminin Avusturya’dan İtalya’ya kadar geniş bir alanda hissedildiğini ve Marmara Bölgesi’nde büyük yıkımlara neden olduğunu hatırlatıyor. 1999 depreminden sonra yapılan çalışmalarda, 30 yıl içinde %65 olasılıkla 7’den büyük bir depremin Marmara Denizi’nde olacağı tahmin ediliyordu. Bu sürenin 25 yılı geride kaldı ve Türkiye’de istatistiki olarak her 7 yılda bir büyük deprem meydana geliyor.
Bursa’daki fay hatlarına da değinen Aykan, 1855’teki “Küçük Kıyamet” depreminde yaşanan yıkımları hatırlatıyor ve Ankara Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi’nin ortak çalışması sonucunda keşfedilen, diri fay haritasında gösterilmeyen Kayapa-Yenişehir Fayı’nın 1400 yılından beri suskun olduğunu ve 7’nin üzerinde bir deprem üretme potansiyeline sahip olduğunu ifade ediyor.
Bursa’da çok sayıda fay hattı bulunduğunu ve binlerce binanın fay hattı üzerinde yer aldığını belirten Aykan, Bursa’nın tüm ilçelerinde mikro bölgeleme çalışmalarının yapılmasının gerekliliğini vurguluyor.
Aykan, Türkiye’de yaşanan depremlerin orta büyüklükte depremlerde bile can ve ekonomik kayıplara neden olduğunu belirterek, depreme dayanıklı kentler oluşturmanın önemini vurguluyor. Yapı denetimi ve kentsel dönüşümün hızlandırılması gerektiğini, diri fay hatları üzerindeki yapılaşmanın kısıtlanması ve riskli binaların güçlendirilmesi veya yıkılıp yeniden yapılması gerektiğini dile getiriyor.
Son olarak, Ege Denizi’ndeki depremlerin Afrika levhasının Anadolu levhasının altına dalmasından kaynaklandığını ve 6,5-7 ve üzeri büyüklükteki depremlerin Ege kıyılarında tsunamiye neden olabileceğini, özellikle Aydın ve Muğla’da yaşayanların dikkatli olması gerektiğini belirtiyor.
“`
News
