Science Daily’ye göre, Hyewon Suh liderliğindeki bir ekip, Uluslararası Gemini Gözlemevi ve ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) NOIRLab’da bulunan gök bilimciler tarafından LID-568 olarak adlandırılan bir kara deliği keşfetti.
Gök bilimciler, LID-568’in Büyük Patlama’dan sadece 1,5 milyar yıl sonra, teorik sınırın 40 katından fazla bir hızla madde tükettiğini belirlediler, bu da onu son derece açgözlü ve kısa ömürlü bir nesne haline getiriyor.
Araştırma, LID-568’in aşırı “şöleninin”, erken evrende süper kütleli kara deliklerin nasıl oluştuğuna dair ipuçları sağladığını ortaya koyuyor.
Chandra ve JWST Verilerinin Birleşik Gücü
Ekip, Chandra X-ışını Gözlemevi’nin 4 bin 16 X-ışını kaynağını inceleyen bir çalışmadan elde edilen bir gök adayı üzerinde daha derinlemesine inceleme yapmak için JWST verilerini kullandı.
Bu gök adanın çok parlak X-ışınları yaydığı gözlendi ve JWST’nin hassas kızılötesi spektrometresi (NIRSpec), zayıf kızılötesi ışımasını yakaladı.
NIRSpec verilerinin analizi, kara deliğin çevresinde olağanüstü parlaklık ve beklenmedik ölçüde güçlü gaz çıkışları olduğunu ortaya çıkardı.
LID-568: Açgözlü Bir Canavar
Bu çıkışların hızı ve büyüklüğü, ekibin LID-568’in kütle kazanımının tek bir hızlı birikim evresinde gerçekleşmiş olabileceği sonucuna varmasına yol açtı.
Parlaklık seviyelerini analiz ederek, Suh ve ekibi, LID-568’in “Eddington Limiti” olarak bilinen bir sınırı, yani bir kara deliğin maksimum parlaklığı ve kara deliğin yutma kapasitesi ile sıcaklığın oluşturduğu dışarı doğru basıncın dengesini gösteren bir sınırın 40 katını aşarak beslendiğini keşfetti.
Bu bulgular, evrenin ilk yıldızlarının ölümü (hafif tohumlar) veya gaz bulutlarının içeri doğru çökmesi (ağır tohumlar) aracılığıyla oluşan küçük kara delik “tohumlarından” süper kütleli kara deliklerin nasıl oluştuğuna dair teoriler hakkında yeni bir anlayış sağlıyor, bu da henüz gözlemsel olarak doğrulanmamıştı.
Suh, “Süper Eddington birikimli bir kara deliğin keşfi, kara deliğin “hafif veya ağır tohumdan” kaynaklanıp kaynaklanmadığına bakılmaksızın, kütle büyümesinin önemli bir kısmının tek bir hızlı beslenme evresinde gerçekleşebileceğini gösteriyor” dedi.
Gaz Çıkışları: Bir Tahliye Vanası
Araştırmanın ortak yazarı Julia Scharwachter, “Bu olağanüstü olay, Eddington Limiti’nin üzerindeki hızlı beslenme mekanizmasının, evrenin bu kadar erken dönemlerinde neden bu kadar ağır kara delikler gördüğümüzün olası açıklamalarından biri olduğunu gösteriyor” dedi.
Gök bilimciler, bu keşfin Eddington Limiti’nin aşılabileceğini ve LID-568’de gözlemlenen güçlü gaz çıkışlarının, aşırı birikimin ürettiği yüksek enerji için bir tahliye vanası görevi görüp sistemi kararsızlıktan kurtardığını öne sürüyor.
Araştırma “Nature Astronomy” dergisinde yayınlandı.
News
