Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı “Gelir Dağılımı İstatistikleri” raporunu güncelleyerek yeniden yayınladı. Bu rapora göre, Türkiye’de hane halklarının ortalama kullanılabilir yıllık geliri, bir önceki yıla kıyasla %84,1 artış göstererek 181 bin 200 Türk Lirası’na ulaştı.
Ortalama Hane Halkı Gelirinde Önemli Artış
Türkiye’de yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri, bir önceki yıla göre %85,3 oranında artarak 48 bin 642 Türk Lirası’ndan 90 bin 116 Türk Lirası’na yükseldi. Yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek seviye, 2022’ye göre 49 bin 415 Türk Lirası artışla 111 bin 969 Türk Lirası ile tek kişilik hane halklarında görüldü. Çekirdek aile bulunmayan, birden fazla kişiden oluşan hane halklarının yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri 106 bin 700 Türk Lirası iken, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarında bu rakam 92 bin 43 Türk Lirası olarak kaydedildi. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hane halkı fert gelirine sahip hane halkı tipi ise 70 bin 115 Türk Lirası ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halkları oldu.
En Yüksek Pay Maaş ve Ücret Gelirlerine Ait
Toplam gelir içinde en yüksek pay, %48,5 ile bir önceki yıla göre 2,3 puanlık artış gösteren maaş ve ücret gelirlerinin oldu. İkinci sırada %22,1 ile bir önceki yıla göre 1,1 puanlık artış gösteren müteşebbis geliri yer alırken, üçüncü sırada %17,6 ile bir önceki yıla göre 2,6 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri yer aldı. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı %20,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı %88,4 olarak gerçekleşti.
Esas İş Gelirlerinde En Yüksek Artış Eğitimlilerde
Yıllık ortalama esas iş gelirleri, yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 Türk Lirası, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 Türk Lirası, lise altı eğitimlilerde 89 bin 12 Türk Lirası, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 Türk Lirası ve okuryazar olmayan fertlerde 45 bin 637 Türk Lirası olarak hesaplandı. Yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış %89,7 ile lise altı eğitimlilerde, en düşük artış ise %79,6 ile okuryazar olmayan fertlerde kaydedildi.
Hizmet Sektörü Esas İş Gelirlerinde Önde
Esas iş gelirleri sektörel olarak incelendiğinde, en yüksek yıllık ortalama gelirin 121 bin 13 Türk Lirası ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 92 bin 632 Türk Lirası ile tarım sektöründe elde edildiği görüldü. Bir önceki yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış %100,9 ile tarım sektöründe gözlenirken, bunu %86,7 ile sanayi izledi. Hizmet sektöründe %83,2, inşaatta ise %74,3 artış kaydedildi. Yıllık ortalama esas iş gelirleri, işverenlerde 408 bin 174 Türk Lirası, kendi hesabına çalışanlarda 115 bin 622 Türk Lirası, ücretli maaşlılarda 102 bin 821 Türk Lirası ve yevmiyelilerde 53 bin 334 Türk Lirası olarak hesaplandı. Bu dönemde en yüksek artış %108,1 ile yevmiyelilerde, en düşük artış ise %80,7 ile ücretli maaşlılarda oldu.
İstanbul Gelirde İlk Sırada
Öte yandan, Türkiye’de yaşanan deprem nedeniyle 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadı. Bu nedenle İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsadı. Türkiye’de yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri geçen yıl 90 bin 116 Türk Lirası iken, İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek hesaplanan bölge 124 bin 723 Türk Lirası ile İstanbul oldu. Burayı, 115 bin 758 Türk Lirası ile Ankara ve 107 bin 583 Türk Lirası ile “Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli” bölgeleri izledi.
En Düşük Gelir Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’de
En düşük yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri ise 41 bin 385 Türk Lirası ile “Van, Muş, Bitlis, Hakkari” bölgesinde gerçekleşti. Son yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, “toplumun en yüksek gelir elde eden %20’sinin aldığı payın, en düşük gelir elde eden %20’sinin aldığı paya bölünmesiyle” hesaplanan P80/P20 oranı 7,9 oldu. Bu değerin en düşük gerçekleştiği İBBS 2. Düzey bölgesi 4,9 ile “Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova” olarak belirlendi. Bu bölgeleri 5 ile Zonguldak, Karabük, Bartın ve 5,1 ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari bölgeleri izledi. Söz konusu oranın en yüksek olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri ise 8,1 ile Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan, 7,8 ile Ankara olarak kayıtlara geçti.
İşsizler Çalışmaya Başladı
Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı yüzde 10’luk gelir grupları itibarıyla fertlerin bir önceki yıla göre yüzdelik geçişleri incelendiğinde, bir önceki yılda birinci yüzde 10’luk grupta olan fertlerin geçen yıl %52,1’inin, son yüzde 10’luk grupta olan fertlerin ise %67,3’ünün gelir grubu değişmedi. Ayrıca 2022’de birinci yüzde 10’luk grupta olan fertlerin %26,4’ünün 2023’te gelir grubu birden fazla yükseldi. Son yüzde 10’luk grupta olan fertlerin ise %12,1’inin gelir grubu birden fazla düştü. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması panel verilerinden elde edilen sonuçlara göre, 2022’de işsiz olan fertlerin %42,4’ü geçen yıl çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2022’de “çalışan” olarak belirlenen fertlerin 2023’te %90,6’sı çalışma hayatına devam etti. Bir önceki yıl iş gücüne dahil olmayan fertlerin ise %10,2’si iş gücüne katıldı.
![İşte Türkiye'de gelirin en yüksek ve en düşük olduğu iller]()
Kaynak: AA / Mertkan Oruç – Ekonomi
İstanbul Türkiye Hakkari Ekonomi Bitlis ankara Tarım Muş Van
”
News
