Edirne’nin tarihi Arasta ve Alipaşa çarşılarında, Osmanlı döneminde olduğu gibi, deve kuşu yumurtası asma geleneği hâlâ canlılığını koruyor. Bu gelenek, deve kuşu yumurtalarının haşereleri uzak tuttuğuna dair inanışa dayanıyor. Trakya Üniversitesi’nden emekli sanat tarihçisi Prof. Dr. Engin Beksaç, bu uygulamanın haşere kovmaktan ziyade koruyucu bir amaçla yapıldığını belirtiyor. Mimaride, koruyucu tılsım olarak kullanılan deve kuşu yumurtaları, antik çağlardan beri çeşitli kültürlerde yer alıyor.
Edirne’deki çarşı esnafı, yaklaşık 7 yıl önce böcek ve örümceklerle başa çıkmak için deve kuşu yumurtalarına başvurdu. Geleneksel inanca göre, tavanlara asılan bu yumurtalar, haşerelerden korunmayı sağlıyor. Prof. Dr. Beksaç, bu uygulamanın çok eski bir geleneğe dayandığını ve deve kuşu yumurtalarının mimaride de koruyucu tılsım olarak kullanıldığını söylüyor.
‘DÜNYA ÇAPINDA BİR GELENEK’
Deve kuşu yumurtası kullanımının Osmanlı öncesine dayandığını vurgulayan Prof. Dr. Beksaç, bu geleneğin Akdeniz ve Hindistan gibi çeşitli bölgelerde uygulandığını belirtiyor. Arkeolojik kazılarda bile, erken insan kalıntılarının yanında deve kuşu yumurtalarına rastlandığı gözlemlenmiş. Prof. Dr. Beksaç, bozulmuş deve kuşu yumurtalarının haşereyi uzaklaştırdığına dair yaygın bir inanışın olduğunu vurguluyor.
Prof. Dr. Beksaç, deve kuşu yumurtalarının sadece haşere kovmada değil, aynı zamanda koruyucu amaçla da kullanıldığını belirtiyor. Mimari yapılar içerisinde, taş veya porselen gibi malzemelerden yapılmış yumurta şeklindeki nesnelerin, koruyucu tılsım görevi gördüğüne dikkat çekiyor. Halk arasında, deve kuşu yumurtalarının özellikle örümcekleri uzak tuttuğuna dair bir inanışın hakim olduğunu ifade ediyor.
‘EFSANENİN GÜCÜ’
Prof. Dr. Beksaç, Edirne’deki çarşı esnafının da bu koruyucu özelliğe inandığını belirterek, Arasta Çarşısı’nda günümüze ulaşan eski geleneklerden birinin örneğini görüyoruz diyor. Deve kuşu yumurtalarının koruyucu özelliğine dair inanışın dünya çapında yaygın olduğunu belirten Prof. Dr. Beksaç, Edirne’deki esnafın bu geleneği geçmişten gelen bir hafıza olarak sürdürdüklerini söylüyor.
‘ÖRÜMCEKLERDEN KURTULMAK’
Arasta Çarşısı esnaflarından Mehmet Üstün, deve kuşu yumurtalarının bozulmuş yapısının örümcekleri uzak tuttuğuna inanarak, bu geleneği devam ettirdiklerini belirtiyor. Çarşının geniş ve yüksek tavanlı yapısı, temizlik işlerini zorlaştırdığı için, deve kuşu yumurtalarının örümcek sorununa pratik bir çözüm sunduğunu söylüyor. Yumurtaların belirli bir süre sonra etkisini kaybettiğini ve yenilenmesi gerektiğini de ekliyor.
‘TEMİZLİKTE KOLAYLIK’
Esnaf Ercan Ere ise deve kuşu yumurtalarının çarşının temizliğinde de etkili olduğunu belirterek, haşerelerin sayısının azaldığını söylüyor. Yumurtaların yaydığı kokunun haşereleri uzak tuttuğuna inanıyor. Kapalı alan olması nedeniyle temizliğin zorluğundan bahseden Ere, deve kuşu yumurtalarının hem haşere sorununun hem de temizlik zorluğunun üstesinden gelmelerine yardımcı olduğunu belirtiyor.
Haber – Kamera: Olgay GÜLER – Umut IŞIK / EDİRNE,
Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Yaşam
Yerel Haberler Kültür Sanat Osmanlı Edirne Kültür Yaşam Deve
”
News
