Diyarbakır’daki 1600 Yıllık Saint George Kilisesi’nin Kubbesi Yenilendi
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından ağır hasar alan Diyarbakır’daki 1600 yıllık Saint George Kilisesi, restore edilmeye başlandı. Yaklaşık 100 yıldır olmayan kubbe, yeni bir yapı ile değiştirildi ve bir vinçle yerleştirildi.
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, yeni kubbe hakkında şunları söyledi: “40 metre çevre genişliğinde ve 14 metre çapında ahşap bir yapı üzerine polikarbon malzeme ile bir kubbe oluşturduk. Bu şekilde, ziyaretçilerin kilisenin gökyüzü ile olan görsel bağını koparmadan, yapıyı yeniden kapatmayı amaçladık.”
Sur ilçesi tarihi İçkale yerleşkesinin kuzeydoğu köşesinde bulunan Saint George Kilisesi, Romalılar tarafından 1600 yıl önce yönetim kilisesi olarak inşa edilmiştir. 2020 yılında restorasyona alınan kilise, daha önce sanat galerisi olarak hizmet vermiştir. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı tarafından restorasyonunun tamamlanmasıyla Haziran 2021’de yeniden sanat galerisi olarak hizmete açılmıştır.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından kilise ciddi hasar gördü. Kiliseyi eski günlerine döndürmek için Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından Temmuz 2023’te restorasyon çalışmaları başlatıldı. Restorasyon kapsamında, tarihi yapıyı yağmur ve kar gibi doğal etmenlerden korumak ve bina içi ısının korunmasını sağlamak amacıyla, yaklaşık 100 yıl önce hasar gören ve açık kalan kubbe kısmı, yeni bir şeffaf kubbeyle kapatılmıştır.
Kubbe ve kilisenin içi drone ile görüntülendi. Restorasyonun tamamlanmasıyla tarihi yapı yeniden sanat galerisi olarak hizmet verecek.
1930’lu Yıllardan Sonra Yapının Üstü Zarar Görmüş
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, çalışmaları hakkında şunları söyledi: “Saint George Kilisesi, İçkale’nin kuzeydoğu köşesinde yer almaktadır. Dış kale surlarının üzerinde inşa edilmiştir. 3. yüzyılda Roma Dönemi’nde kilise bölümü inşa edilmiştir. Bu kilise, Kara Papaz olarak bilinmektedir. İçeride bulunduğumuz kısım ise Artuklu Dönemi’nde kilisenin batı cephesine eklenti olarak inşa edilmiştir. Halk arasında hamam olarak bilinen bu bölüm, kaynak araştırmalarında medrese olduğu tespit edilmiştir. Yapı farklı dönemlerden geçmiş ve yaptığımız restorasyon çalışmaları sonucunda 5 farklı dönemde farklı müdahalelerin yapıldığını tespit ettik. Yapının özellikle içinde bulunduğumuz medrese kısmı, Artuklu Dönemi’nde, 12. yüzyılda inşa edilmiştir. Osmanlı Dönemi’nde burası silah deposu olarak kullanılmıştır. 1910’lu yıllara kadar elde bulunan fotoğraflardan hareketle üstünün kubbeyle örtülü olduğu, daha sonra Cumhuriyet Dönemi’nde de kubbenin yıkılmasından sonra sekizgen koni şeklinde ahşap taşıyıcı bir kiremit örtüyle örtüldüğü tarih kaynaklarında tespit edilmiştir. 1930’lu yıllardan sonra çeşitli nedenlerle yapının üstünün zarar gördüğü ve o günden bugüne kadar da üst örtüsü olmadan varlığını günümüze ulaştırdığı görülmektedir.”
‘Restorasyonun Yıl Sonuna Kadar Bitmesi Hedefleniyor’
Cemil Koç, 2008 yılında bakanlık olarak yaptıkları restorasyon sırasında mevcut üst örtü ile ilgili çalışma yapmadıklarını ancak zaman içerisinde yapının içerisine giren yağmur ve kar suları nedeniyle çeşitli bozulmalar tespit ettiklerini söyledi. Koç, “Bu nedenle yapının üst örtüsünün kapatılması ile ilgili proje çalışmalarını başlattık. Hazırlanan proje çerçevesinde de üst örtünün kapatılması kararı alındı. 2023’te meydana gelen depremden sonra da restorasyon çalışmalarını başlattık ve onaylı projeler çerçevesinde de üst örtünün kapatılmasıyla ilgili imalatlar tamamlanmış durumda. Çalışmalarımız kapsamında da 40 metre çevre genişliğinde, 14 metre çapında ahşap konstrüksiyon üzerine polikarbon malzeme ile bir kubbe örtü oluşturduk. Geçen hafta imalat süreci tamamlandı ve yapının üzeri kapatıldı. Burada, gelen ziyaretçilerin zihninde yer edinmiş olan gökyüzü ile görsel bağını koparmadan tekrar bir örtü ile kapatılması hedeflenmişti. Yapılan çalışma bunu sağladı. Yine gökyüzüyle olan bağlantısını koparmadan görsel bütünlüğünü sağlayacak şekilde doğal atmosferik etkilerden korunacak bir üst örtü imalatı gerçekleştirmiş olduk. Restorasyonun yıl sonuna kadar bitmesi hedefleniyor. Zaten son rötuşlarımızı tamamlıyoruz. Yapısal sorunların giderilmesine yönelik güçlendirmeler yapıldı. Ahşap doğramalar şu an takılıyor. İç yapının ısıtılmasıyla ilgili imalatlar ve aydınlatmayla ilgili imalatlar devam ediyor.” dedi.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Kültür Sanat
Yerel Haberler Kahramanmaraş Kültür Sanat Diyarbakır Kültür Deprem Sanat Yaşam
News
