Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi’nde, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (TYEK) tarafından Ali Şir Nevayi’nin vefatının 523. yılı anısına düzenlenen “Külliyat-ı Nevayi” sergisi açıldı.
TYEK Başkanı Dr. Coşkun Yılmaz, açılışta yaptığı konuşmada, kurumun düzenli aralıklarla yazma eserleri konu alan programlar düzenlediğini ve bu sayede tarihi mirasın korunmasına katkıda bulunduklarını vurguladı.
Büyük medeniyetlerin geleneklerini sembolik etkinliklerle yaşattığını hatırlatan Yılmaz, Türkiye’nin de köklü bir siyasi ve bilimsel geçmişe sahip olduğunu, Nevayi’nin de bu zengin tarihin en önemli isimlerinden biri olduğunu belirtti. Nevayi’nin bilimsel kişiliğinin şöhretinin gerisinde kaldığını dile getiren Yılmaz, bu önemli şahsiyeti anmak için bu programı düzenlediklerini ifade ederek, eserinin yayınlanmasında büyük emeği geçen Prof. Dr. Günay Kut’a teşekkür etti.
2024 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahibi Emeritus Prof. Dr. Günay Kut, “Şair, Mutasavvıf ve Devlet Adamı: Ali Şir Nevayi” konulu konuşmasında, Nevayi’nin Çağatay Türkçesinin kurucusu ve çok sayıda eser vermiş büyük bir bilim insanı olduğunu anlattı.
Kut, Nevayi’nin sonraki yazarlar üzerindeki derin etkisine ve taklit edilme sıklığına dikkat çekerek, şairin 1441’de Herat’ta doğduğunu, babasının devlet kademeleriyle olan ilişkileri sayesinde genç yaşta devlet işleriyle tanıştığını ve çocukluk arkadaşı Timur Devleti hükümdarı Hüseyin Baykara’nın himayesinde önemli görevler üstlendiğini aktardı. Nevayi’nin şairliğinin yanı sıra mutasavvıf ve devlet adamı kimliğine de sahip olduğunu vurguladı.
Katip Çelebi ve Lami’nin, eserlerinin çeşitliliği bakımından Nevayi’ye en yakın isimler olduğunu belirten Kut, Nevayi’nin 29 eseri olduğunu ve bunların arasında divan, mesnevi, tezkire, dil ve tarih üzerine çalışmalar, dini, ahlaki ve biyografik eserler ile belgeler bulunduğunu söyledi. Bu yönüyle Nevayi’nin oldukça verimli bir bilim insanı olduğunu ekledi.
Kut, Ali Şir Nevayi’nin birçok eserinin Türkçe’ye kazandırıldığını belirterek, kendi doktora çalışmalarını da Nevayi üzerine yaptığını ve hocaları Ali Nihat Tarlan ve Reşit Rahmeti Arat’tan aldığı bilgilerden bahsetti. 1965’te tamamladığı doktora çalışmasıyla Nevayi araştırmalarına öncülük ettiğini ve günümüzde bu alanda birçok çalışmanın yayınlandığını, son olarak da TYEK’in isteğiyle “Külliyat-ı Nevayi” çalışmasını gerçekleştirdiğini ve bu etkinlikte eserini sunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Eski Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ömer Dinçer ve Prof. Dr. Mustafa Kaçalin’in de katıldığı etkinlik, hatıra fotoğraflarıyla sona erdi.
Nevayi’nin edebiyat tarihine ve dil üzerine etkisini vurgulayan sergi, 17 Ocak tarihine kadar ziyaret edilebilir.
Ali Şir Nevayi Hakkında
Ali Şir Nevayi, 1441 yılında Herat’ta, Timur hanedanına hizmet eden bir Uygur ailesinde dünyaya geldi. Timur hükümdarı Hüseyin Baykara’nın hizmetinde bulunan Nevayi, Çağatay Türkçesinin klasikleşmesinde büyük rol oynadı ve bu dönemdeki Türkçeye “Nevayi dili” de denildi. Divan, mesnevi, tezkire, biyografi gibi çeşitli türlerde eserler veren Nevayi, edebi, dini, ahlaki ve tarihi birçok eser kaleme aldı. Eserleriyle Osmanlı/Anadolu edebiyatını da etkileyen Nevayi, 1501 yılında vefat etti ve Kudsiyye Camii yanında yaptırdığı türbeye defnedildi.
Kaynak: AA / Ümit Aksoy
News
