ABD, tarihte en büyük siyasi mücadelelerden birine hazırlanıyor. 5 Kasım’da milyonlarca vatandaş oy kullanarak ülkenin geleceğini şekillendirecek. ABD’nin ilk kadın başkanını mı seçeceği yoksa ikinci bir Donald Trump dönemini mi yaşayacağı belirsizliğini koruyor.
Tüm dünya bu seçimleri yakından takip ediyor. Peki Cumhuriyetçi adayı eski ABD Başkanı Donald Trump ve Demokrat adayı Başkan Yardımcısı Kamala Harris, ülkenin en önemli konularına nasıl yaklaşıyor?
Enflasyon
Harris, başkan seçilmesi durumunda, çalışan ailelerin gıda ve konut maliyetlerini azaltmayı önceliklendireceğini söyledi. Marketlerdeki aşırı fiyatlandırmayı yasaklamayı, ilk ev sahibi olacak kişilere yardım etmeyi ve konut arzını artırmak için teşvikler sağlamayı vaat ediyor. Enflasyon, Biden döneminde, birçok batı ülkesinde olduğu gibi, pandemi sonrası ve Ukrayna savaşı nedeniyle yükseldi. Ancak son dönemde bir düşüş trendi gözleniyor.
Trump ise “enflasyonu sona erdirme ve Amerika’yı tekrar uygun fiyatlı hale getirme” sözü verdi. Bunu nasıl yapacağı sorulduğunda, daha fazla petrol sondajının enerji maliyetlerini düşüreceğini belirtti. Daha düşük faiz oranları sunmayı vaat etti (ki bu ABD’de başkanın doğrudan kontrol edemediği bir konu) ve düzensiz göçmenleri sınır dışı etmenin konut üzerindeki baskıyı azaltacağını savundu.
Vergiler
Harris, yılda 400.000 dolar kazanan büyük işletmeler ve Amerikalılar üzerindeki vergileri artırmak istiyor. Ancak, çocuk vergi kredilerinin genişletilmesi de dahil olmak üzere ailelerin vergi yükünü hafifletecek bir dizi önlem de açıkladı. Sermaye kazanç vergisi konusunda ise Biden ile aynı fikirde değil.
Trump ise çoğunlukla zenginlere yarayan 2017 kesintilerinin uzatılması da dahil olmak üzere trilyonlarca dolarlık bir dizi vergi indirimi öneriyor. Bunları daha yüksek büyüme ve ithalata uygulanan tarifelerle finanse etmeyi planlıyor. Analistler, her iki vergi planının da zaten şişen bütçe açığını daha da artıracağını belirtiyor.
Kürtaj
Harris, kürtaj haklarını kampanyasının merkezine koydu ve ülke çapında kürtaj haklarını garanti altına alacak yasalar çıkaracağını vurguladı. Trump ise kürtaj konusunda tutarlı bir mesaj vermekten kaçınıyor. Trump’ın başkanlığı sırasında Yüksek Mahkeme’ye atadığı üç yargıç, ABD’de kürtajı yasallaştıran 1973 tarihli Roe v Wade kararının iptal edilmesinde önemli rol oynadı.
Göç
Harris, güney sınırındaki krizi çözmek için görevlendirildi ve kuzeye düzensiz göçmen akışını durdurmayı amaçlayan bölgesel yatırımlar için milyarlarca dolar toplanmasına yardımcı oldu. 2023’ün sonunda Meksika’dan rekor sayıda düzensiz göçmen geçişi yaşandı ancak o zamandan beri sınırı geçenlerin sayısı dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Bu kampanya sürecinde duruşunu sertleştirdi ve Kaliforniya’da savcılık döneminde insan kaçakçılarıyla mücadele ettiği günleri hatırlattı.
Trump ise bir duvar inşa ederek ve yaptırımları artırarak sınırı kapatacağını vaat etti. Ancak Cumhuriyetçileri Harris tarafından desteklenen göç yasasından vazgeçmeye çağırdı. Ayrıca ABD tarihindeki en büyük sınır dışı operasyonunu gerçekleştireceğini söyledi.
Dış Politika
Harris, Ukrayna’yı “gerektiği kadar uzun süre” destekleme sözü verdi. Seçilmesi durumunda “21. yüzyıl rekabetini” ABD’nin kazanacağını ve Çin’in kazanmasına izin vermeyeceğini belirtti. İsrailliler ve Filistinliler arasında iki devletli bir çözümün uzun zamandır savunucusu oldu ve Gazze’deki savaşın sona ermesi çağrısında bulundu.
Trump’ın ‘izolasyonist’ bir dış politika yaklaşımı var ve ABD’nin dünya çapındaki çatışmalardan uzaklaşmasını istiyor. Demokratların Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i cesaretlendireceğini savunan Trump, Rusya ile müzakereli bir anlaşma yoluyla Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde bitireceğini iddia etti. Trump kendini İsrail’in sadık bir destekçisi olarak konumlandırdı ancak Gazze’deki savaşı nasıl sonlandıracağı konusunda net bir açıklama yapmadı.
Ticaret
Harris, Trump’ın ithalata gümrük vergisi koyma planını eleştirdi ve bunu çalışan ailelere yılda 4.000 dolara mal olacak ulusal bir vergi olarak nitelendirdi. Daha hedefli bir vergi yaklaşımı benimsemesi ve Biden-Harris yönetiminin elektrikli araçlar gibi bazı Çin ithalatlarına uyguladığı gümrük vergilerini sürdürmesi bekleniyor.
Trump, bu kampanyada gümrük vergilerini temel bir taahhüt haline getirdi. Çoğu yabancı ürüne %10-20 oranında yeni gümrük vergileri ve Çin’den gelenlere çok daha yüksek vergiler öneriyor. Ayrıca şirketlere daha düşük bir kurum vergisi oranı vererek ürün üretmek için ABD’de kalmalarını sağlama sözü verdi.
İklim
Harris, başkan yardımcısı olarak, yenilenebilir enerjiye ve elektrikli araç vergi kredisi ve indirim programlarına yüzlerce milyar dolar aktaran Enflasyon Azaltma Yasası’nın geçirilmesine yardımcı oldu. Trump, Beyaz Saray’dayken, enerji santralleri ve araçlardan kaynaklanan karbondioksit emisyonlarına sınırlamalar da dahil olmak üzere yüzlerce çevre anlaşılmasından geri çekildi. ABD, Trump döneminde 2016’da yürürlüğe giren ve iklim değişikliğiyle mücadelede yaklaşık 200 ülkeyi bir araya getiren Paris İklim Anlaşması’ndan çekildi. Joe Biden göreve gelir gelmez bu anlaşmaya geri döndü.
Kanun ve Düzen
Harris, savcı kimliğini Trump’ın bir suçtan hüküm giymiş olmasıyla öne çıkardı. Trump uyuşturucu kartellerini yıkmaya, çete şiddetini bitirmeye ve suçla dolu olduğunu söylediği Demokratların yönettiği şehirleri yeniden inşa etmeye söz verdi.
Trump, seçimleri sekteye uğratmaları halinde, “içerideki düşman” ve “radikal sol deliler” olarak adlandırdığı muhaliflerle mücadele etmek için orduyu veya yedek bir güç olan Ulusal Muhafızları kullanacağını söyledi.
Silahlar
Harris, kendisi ve başkan yardımcısı adayı Tim Walz silah sahibi olsa da, silahlı şiddeti önlemeyi temel bir taahhüt haline getirdi. Daha sıkı yasalar için çalışacaklarını söyledi.
Trump, kendisini İkinci Değişiklik’in, yani silah taşıma hakkının sadık bir destekçisi olarak konumlandırdı. Mayıs ayında Ulusal Tüfek Birliği’ne hitaben yaptığı konuşmada, onların en iyi arkadaşı olduğunu söyledi.
News
