Fatsa ilçesinde bulunan Bolaman Mahallesi’nde, 1968 yılında Laleli Merkez Camii inşa edilirken temel kazısı sırasında bir taş bulundu. Taş üzerindeki yazılar, o dönemki vatandaşların dikkatini çekti. Ancak gerekli sorgulamalar sonucunda bir cevap alamayan mahalle sakinleri, taşı caminin bahçesine yerleştirerek, oturmak için kullandılar.
BİNLERCE YILLIK TARİHİN ÜZERİNDE OTURDULAR
Vatandaşlar, taşın önemini ve anlamını bilmeden, 1970’lerden itibaren üzerine oturup dinlendiler, sohbet ettiler. Yıllar sonra, mahalle sakinlerinden olan Edebiyat öğretmeni Aydın Bal, taşın üzerindeki yazıları fark etti ve Fatsa Belediyesi’ne haber verdi. Bunun üzerine, Ordu Üniversitesi’nden akademisyenlerin de katılımıyla yapılan incelemelerin ardından, Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hüseyin Sami Öztürk taşın üzerindeki Latince metni çevirdi.
YAKLAŞIK 1800 YILLIK
Yapılan incelemeler, taşın Roma İmparatorluğu dönemine ait, yaklaşık 1800 yıllık bir mil taşı olduğunu ortaya koydu. Mil taşı, M.S. 239 yılında inşa edilmiş ve üzerinde İmparator III. Gordianus’un ismi, unvanları ve yol yenileme çalışmalarıyla ilgili bilgiler yer alıyordu. Taşın üzerinde ayrıca, “ikinci mil” ibaresi bulunuyordu ve bu da taşın Roma yolunun başlangıcından 3 kilometre uzaklıkta bulunduğunu gösteriyordu.
“ÖNEMLİ BİR TARİHİ ESER”
Ordu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Seçkin Evcim, taşın önemli bir eser olduğunu ve Karadeniz Bölgesi’nde benzerlerine rastlamanın zor olduğunu belirtti. Evcim, taşın Roma İmparatoru 3’üncü Gordianus dönemine ait bir mil taşı olduğunu ve bu tür taşların Roma Dönemi’nde yolları göstermek ve imparatorları onurlandırmak için kullanıldığını ifade etti.
“BÖLGE BU TİP ESERLERİN BULUNMASI İÇİN ZOR BİR COĞRAFYA”
Doç. Dr. Evcim, taşın üzerindeki yazıtın, imparatorun Bolaman ve Yalıköy sahillerine denk gelen bir bölgedeki Roma yolunu yenilediğini gösterdiğini belirtti. Evcim, bölgenin Roma Dönemi’ndeki güzergahların belirlenmesi ve bu dönemin tarihi hakkında bilgi vermesi açısından önemli bir eser olduğunu vurguladı. Ayrıca, Karadeniz Bölgesi’nin bu tür eserlerin bulunması için zor bir coğrafya olduğunu ve taşın bulunmasının önemli bir keşif olduğunu belirtti.
Evcim, bölgede benzer taşların bulunabileceğini ancak coğrafi zorluklardan dolayı tespitinin zor olabileceğini kaydederek, insanların bu konuda duyarlı olmaları gerektiğini ifade etti. Yüzey araştırmalarına verilen desteğin önemine değinen Evcim, Fatsa Belediye Başkanı İbrahim Etem Kibar’a desteklerinden dolayı teşekkür etti.
“TARİHİ ANLAMINI BİLMİYORDUK”
Mahalle sakinlerinden İsmail Yıldız, taşın tarihi anlamını bilmediklerini ancak şüphelendikleri için birkaç kere görüşmeler yaptıklarını söyledi. Yıldız, 1968 yılından bu yana taşın cami bahçesinde olduğunu belirtti.
“BU TAŞIN GEÇMİŞİNDEN KİMSE BAHSETMEDİ”
Caminin yapımından bu yana cemaatinden olan Mahmut Türkmen, taşın cami temeli kazısı sırasında bulunduğunu, üzerindeki yazıyı fark ettiklerini ancak görüşmeler sonucunda bir bilgi alamadıklarını ifade etti. Türkmen, taşın geçmişinden kimsenin bahsetmediğini ve kendilerinin de oturak olarak kullandıklarını, gelen misafirleri ağırlamak için kullandıklarını söyledi.
“KIYMETİNİ BİLEMEMİŞİZ”
Mahalle sakinlerinden İsmail Tepe, taşın yıllarca oturak olarak kullanıldığını ve şimdi götürülmek üzere olduğuna üzüldüğünü, böyle bir eserin ellerinden gitmesinin üzücü olduğunu ancak kıymetini bilemediklerini belirtti.
Gerekli incelemeler ve görüşmelerin ardından taş, belediye ekipleri ve görevlilerin yardımıyla cami bahçesindeki yerinden alınarak, sergilenmek üzere Ordu Müze Müdürlüğü’ne götürüldü.
![56 yıldır üzerine oturdukları taş 1800 yıllık tarihi eser çıktı]()
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Mahmut Ekinci – Yaşam Roma İmparatorluğu Kültür Sanat Yaşam Fatsa Roma Ordu Cami”
News
