Toroslar ilçesindeki Yumuktepe Höyüğü, “Medeniyetler Beşiği” olarak anılıyor. 1937’den beri yürütülen arkeolojik kazılarda Neolitik Dönem’den Orta Çağ’a kadar uzanan çok sayıda uygarlığın izlerine rastlandı. Milattan önce 7 binli yıllara dayanan tarihiyle dikkat çeken Yumuktepe Höyüğü’nde İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burhan Ulaş başkanlığında arkeobotanik araştırmalar devam ediyor. 10 kişilik ekip, höyükte 9 bin yıllık iki buğday türüne ait tohumlar buldu. Bu buluntular, “antik DNA” çalışmalarıyla “Triticum timopheevii” (Yeni tip kaplıca buğdayı) ve “Triticum spelta” (ekmeklik buğdayın en ilkel türü) olarak tanımlandı. Yumuktepe Höyüğü, bu yıl Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras” Projesi kapsamına alınmış ve kazı ile restorasyon çalışmaları eş zamanlı yürütülüyor.
“NEOLİTİK TARIMIN YAYILIMINDA YUMUKTEPE’NİN KİLİT BİR ROL OYNADIĞINI DÜŞÜNÜYORUZ”
Kazı koordinatörlüğü görevini yürüten Doç. Dr. Burhan Ulaş, 2000’den bu yana Yumuktepe Höyüğü’nde arkeobotanik araştırmaların yapıldığını belirtti. Özellikle Neolitik Dönem’deki bulguların oldukça önemli olduğunu vurgulayan Ulaş, karbonlaşmış bitki kalıntılarının laboratuvar ortamında analiz edildiğini söyledi. Ulaş, “Yumuktepe’de Neolitik, Kalkolitik ve Bizans dönemlerine ait kalıntıları inceliyoruz. Özellikle Neolitik Dönem’de elde ettiğimiz veriler bize ilginç bilgiler sunuyor. Son çalışmalarda iki buğday türü keşfettik. ‘Yeni tip kaplıca’ dediğimiz bir buğday türü, milattan önce 8 bin 500’lü yıllara tarihlenen Cafer Höyük’te ilk kez tespit edildi. Daha sonra Orta Anadolu’da, Aşıklı Höyük ve Boncuklu Höyük’te de bulundu. Biz de Yumuktepe’de bu türü bulduk. ‘Triticum spelta’ dediğimiz buğday türünün de literatürdeki en eski yerleşim yerlerinden biri Yumuktepe. Bu iki buğdayın özelliği, Yakın Doğu’dan ziyade Avrupa’da Neolitik çiftçiler tarafından tercih edilmesi. Bulduğumuz kalıntılar, Neolitik tarımın Doğu Akdeniz’den Balkanlar üzerinden Avrupa’ya yayılımında Yumuktepe’nin önemli bir rol oynadığını gösteriyor.” dedi.
“TRİTİCUM SPELTA” İÇİN YENİ VERİLER ORTAYA ÇIKTI
Ulaş, yeni keşiflerin tarihi değerlendirme açısından büyük önem taşıdığını vurguladı. “Triticum timopheevii” türünün günümüzde neredeyse yok olduğunu belirten Ulaş, “Sadece Gürcistan’da dar bir alanda yetiştiriliyor. ‘Triticum spelta’ için de durum aynı. Bu tohumlar karbonlaşmış olduğu için modern tarımda kullanımı yok. Bizim yaptığımız çalışmayla, ‘Triticum spelta’ türünün daha önce düşünüldüğü gibi Bronz Çağı’nda değil, Bronz Çağı’ndan yaklaşık 3-4 bin yıl önce tarımının yapıldığını ortaya çıkardık. Bu bilgi, Neolitik tarımın kökeni ve yayılımı hakkında bildiklerimizi yeniden değerlendirmemizi sağlayacak.” dedi.
Kaynak: AA / Serkan Avci – Güncel
Kültür Sanat Yumuktepe mersin Güncel Kültür Eğitim Tarım Orta
”
News
