Tunceli’de Köylüler Çedene Hasadı Yapıyor
Tunceli'nin Pertek ilçesindeki dağlık arazilerde yetişen çedene, köylüler tarafından geleneksel yöntemlerle kahve gibi içilebilen toza dönüştürülüyor.
İlçeye bağlı Aşağıgülbahçe köyü sakinleri, yıllardır ürettikleri çedene tozunu hem evde kullanıyor hem de satarak gelir elde ediyorlar.
Bölgedeki engebeli arazilerde yetişen çedeneler, sonbaharın gelişiyle birlikte olgunlaşıyor ve üreticiler hasada başlıyor.
Çedene ağaçlarının altına çadır kurarak hazırlıklarını tamamlayan köylüler, sırıklarla dallardaki yeşil çedeneleri yere düşürüyor.
Zorlu bir mesaiyle toplanan çedeneler torbalara dolduruluyor ve evlere taşınarak bahçelerde güneşe seriliyor.
Birkaç gün güneşte kuruduktan sonra çedeneler, eleklerden geçirilerek toz, toprak, ot ve dal parçalarından arındırılıyor.
Odun ateşi üzerinde kavrulan çedeneler, köylülerin "sıkot" adını verdiği taş havanda öğütülerek kahve gibi toz haline getiriliyor.
Bilimsel adı "pistacia terebinthus" olan çedene, ülkenin farklı bölgelerinde menengiç, çitlenbik, çıtlık, çitemik, bıttım, çıtımık, çıtlık, çetemük, yabani antep fıstığı, çıtırık ve çöğre adlarıyla da biliniyor.
"Kilogramını 300-400 liraya satıyoruz."
Çedene üreticisi Mahmut Irmak, AA muhabirine Aşağıgülbahçe köyünde yıllar önce dikilmiş çok sayıda çedene ağacının olduğunu söyledi.
Bazı komşularının çedene ağaçlarını aşılayarak çam fıstığına çevirdiğini belirten Irmak, "Çedeneler yazın kırmızı, sonbaharda ise olgunlaşarak yeşil oluyor. Çedeneleri sıkot dediğimiz taşla öğüterek kilogramını 300-400 liraya satıyoruz." dedi.
Köylülerden Semi Ber, Aşağıgülbahçe köyünün 400 hanelik bir yer olduğunu anlattı.
Bölgede daha çok hayvancılığın yaygın olduğunu belirten Ber, "Bu aylarda çedene hasadı başlıyor ve biz de ev ihtiyacımıza göre topluyoruz. Çedene yağı çok sağlıklı ve Almanya'ya gittiğim zaman mutlaka götürüyorum. Bazı hastalıklara karşı çok faydası oluyor ve içinde herhangi bir katkı maddesi yok." diye konuştu.
Köylülerden Anık Öz, çedene ağaçlarının atalarından kalma olduğunu belirtti.
Öz, üretimin meşakkatli yanlarından bahsederek, "Çedene ağaçları her yıl çok sayıda meyve veriyor ve güzün çedene toplayıp kahveye dönüştürüyoruz. Çedene kahvesini genellikle evimizde tüketiyoruz, çok yararı oluyor." ifadelerini kullandı.