Rapora göre İtalya, Avrupa’da ‘demokratik durgunluğa’ neden olan beş ‘düzen bozucudan’ biri
Sivil özgürlüklerle ilgili çalışmalar yapan Avrupa Sivil Özgürlükler Birliği (Liberties) raporu, İtalya'nın Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya ve Slovakya ile birlikte 'neredeyse tüm yönleriyle' hukukun üstünlüğünü kasıtlı olarak zayıflattığı tespitini paylaştı. Rapor, Avrupa Birliği'nin her geçen gün demokratik açıdan daha çok yıprandığını öne sürüyor.
Liberties'in yayımladığı raporda, İtalya'daki Meloni hükümetinin yargı reformları nedeniyle hukukun üstünlüğünün ciddi şekilde zarar gördüğü ve artan "demokratik gerilemenin" simgesel bir örneği olarak medyaya yönelik baskının arttığı belirtiliyor.
Rapora göre, İtalya, Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya ve Slovakya ile birlikte hukukun üstünlüğünü kasıtlı olarak zayıflatan beş ülkeden biri olarak işaret ediliyor.
Uzun süredir "seçim otokrasisi" olarak nitelendirilen Macaristan'da, 2024 yılında hukukun üstünlüğünde kayda değer bir gerileme gözlemlendi. Egemenliği koruma ofisinin geniş yetkileriyle sivil toplum kuruluşları ve medyaya uygulanan baskı yoğunlaştı.
"Demokrasi giderek erozyona uğruyor"
Liberties, Avrupa'da demokratik gerilemenin 2024 yılında daha da derinleştiğini açıkladı. Raporda, manipüle edilmiş yargı sistemleri, yolsuz kolluk kuvvetleri, hızlı yasama süreçlerinin kötüye kullanımı, gazetecilere yönelik saldırılar ve barışçıl protestolara getirilen kısıtlamalar ele alınıyor. 21 AB ülkesinden 43 insan hakları örgütünün ortak çalışması olan raporda, acil önlemler alınmazsa AB'nin demokratik erozyonla daha fazla karşı karşıya kalacağı uyarısı yapılıyor.
2019'dan beri düzenli raporlar yayımlayan Liberties'in kıdemli uzmanı Viktor Kazai, raporun AB genelinde hukukun üstünlüğünün ihlallerinin endişe verici şekilde devam ettiğini gösterdiğini belirtti. AB'nin bu durumu tersine çevirme çabalarının yetersiz kaldığını vurguladı.
İtalya'da Adalet Bakanlığı'nın genişleyen yetkileri
Raporda, Giorgia Meloni hükümetinin savcılar üzerinde Adalet Bakanlığı'nın yetkilerini genişleten ve yargı üzerindeki siyasi kontrolü artıran tasarılar hazırladığı belirtiliyor. İtalyan araştırmacılar, yazar Antonio Scurati'nin eserinin yasaklanması ve sunucuya açılan dava gibi kamu medyasına yapılan müdahalelere dikkat çekiyor.
Bulgaristan'da hükümetin önde gelen muhaliflerine yolsuzluk soruşturmaları açıldığı vurgulanıyor.
Slovakya'da, milliyetçi hükümetin merkezi savcılığı kaldıran ve yabancı fonlu STK'ları hedef alan bir yasa tasarısı hazırladığı ifade ediliyor.
Hırvatistan'da ise iktidarla yakın ilişkili bir yargıcın başsavcı olarak atanmasıyla adalet sisteminin tarafsızlığına zarar verildiği belirtiliyor.
Fransa ve Almanya'ya eleştiriler
AB yönetimi, Hırvatistan'daki sistemik hukuk üstünlüğü sorunlarından endişe duyuyor.
Raporda, Fransa ve Almanya gibi Batı Avrupa ülkelerinin de bu sorunlardan muaf olmadığı belirtiliyor.
Fransa'da 49.3 maddesinin aşırı kullanımı ve ifade özgürlüğüne getirilen kısıtlamalar eleştiriliyor.
Almanya'da ise Filistin yanlısı etkinliklere yönelik aşırı tepkiler endişe yaratıyor.
Polonya'da ise bağımsız kurumlara yönelik saldırılara karşı verilen mücadele örnek gösteriliyor, ancak Cumhurbaşkanı ile hükümet arasındaki anlaşmazlıklar vurgulanıyor.
Liberties, Avrupa Komisyonu'nu AB fonlarının kullanımını daha sıkı denetlemeye ve hukuk üstünlüğü ihlallerine karşı hızlı yasal işlem başlatmaya çağırıyor.