Mısır’dan Gazze’nin yeniden inşası için ‘Arap planı’

Mısır, Gazze'nin iyileştirilmesi, yeniden inşası ve kalkınması için kapsamlı bir plan yayınladı. 91 sayfalık belge, savaştan etkilenen bölgenin yeniden yapılandırılması için detaylı bir yol haritası sunuyor.

HASAR TAHMİNLERİ

Anadolu Ajansı'nın haberine göre, raporda İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının yol açtığı maddi hasarın 29,9 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Bu rakamın en büyük payını, 15,8 milyar dolarla (%53) konut sektörü alıyor.

Raporda, 30 bin konut binasının hasar gördüğü, bunlardan 272 bininin tamamen yıkıldığı, 58.500'ünün ise kısmen hasarlı olduğu ifade ediliyor.

Uydu görüntülerine dayalı altyapı değerlendirmesi, Gazze Şeridi'ndeki 1190 kilometrelik yolun tamamen tahrip olduğunu, 415 kilometrelik kısmının ise ağır hasar gördüğünü gösteriyor. Ek olarak, 1440 kilometrelik yolun da ciddi hasar aldığı belirtiliyor.

Sağlık sektöründeki hasar 1,3 milyar dolar, kayıp ise 6,3 milyar dolar olarak hesaplanmış. Rapora göre, Gazze'deki hastanelerin yarısı (18 hastane) tamamen hizmet dışı kalırken, 17 hastane ise kısmi olarak hizmet veriyor. Bu durum, artan sağlık ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak.

Eğitim sektörünün hasarı 874 milyon dolar, kaybı ise 3,2 milyar dolar. Okulların %88'inin yıkıldığı ve kalanların da savaştan kaçan aileler için geçici barınak olarak kullanıldığı belirtiliyor. Ayrıca, 51 üniversite binasının da yıkıldığı ifade ediliyor.

Ticaret ve sanayi sektörlerindeki hasar 5,9 milyar dolar, kayıp 2,2 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Ulaştırma sektöründeki hasar 2,5 milyar dolar, kayıp ise 377 milyon dolar olarak belirtiliyor.

Su ve kanalizasyon sektöründeki hasar 1,5 milyar dolar, zarar ise 64 milyon dolar olarak hesaplanmış. Elektrik sektöründeki zararın ise 450 milyon dolara ulaştığı belirtiliyor.

İYİLEŞME VE YENİDEN İNŞA İHTİYAÇLARI

Bu yıkıcı hasarlar dikkate alınarak hazırlanan planda, Gazze'nin yeniden inşası için toplam 53 milyar dolarlık bir kaynağa ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor. Planın ilk aşamasında, 6 ay içinde 3 milyar dolarlık "erken iyileştirme" çalışmaları yapılması öngörülüyor.

İyileştirme ihtiyaçları arasında en büyük payı, 15,2 milyar dolarla konut sektörü alıyor. Bunu sırasıyla 6,9 milyar dolarla sağlık ve ticaret-sanayi sektörleri, 2,45 milyar dolarla yol ve 1,5 milyar dolarla elektrik sektörü takip ediyor.

Eğitim sektörünün 3,8 milyar dolar, tarım ve sosyal koruma sektörlerinin her birinin 4,2 milyar dolar, ulaştırma sektörünün 2,9 milyar dolar ve su ve sanitasyon sektörünün 2,7 milyar dolara ihtiyacı olduğu belirtiliyor.

Enkaz kaldırma, patlamamış mühimmatın temizlenmesi ve geri dönüşüm gibi süreçler için 1,25 milyar dolarlık bir bütçe öngörülüyor.

PLANIN UYGULAMA AŞAMALARI

Plan, Gazze'nin 2030 yılına kadar üç aşamada yeniden inşa edilmesini öngörüyor. Bu süreçte yaklaşık 3 milyon insanın barınması hedefleniyor. Her aşama için ayrıntılı bir zaman çizelgesi ve bütçe belirlenmiş.

İlk aşama (6 ay, 3 milyar dolar): Geçici konutlar için bazı alanların temizlenmesi ve onarımı, 60.000 kısmen hasarlı konutun onarımı (360.000 kişi kapasiteli) ve 200.000 geçici konutun inşası (1.2 milyon kişi kapasiteli).

İkinci aşama (2 yıl, 20 milyar dolar): 200.000 yeni konutun inşası, altyapı geliştirmeleri, enkaz temizliği, 60.000 konutun restore edilmesi (1.6 milyon kişi kapasiteli), 20.000 dönüm arazi ıslahı ve hizmet tesislerinin kurulması.

Üçüncü aşama (2,5 yıl, 30 milyar dolar): 200.000 ek konutun inşası, altyapı geliştirmeleri, 600 dönümlük bir sanayi bölgesinin ilk etabının kurulması, balıkçı limanı, ticari liman ve Gazze Havalimanı'nın inşası. Plan, 500.000 kişilik istihdam sağlamayı hedefliyor.

PLANIN SİYASİ BAĞLAMI

Plan, iki devletli çözüm ilkesini destekliyor ve yeniden inşanın Filistinlilerin hak ve onurlarına dayalı olacağını vurguluyor. Gazze halkının topraklarından çıkarılmasına yönelik girişimlerin reddedildiği belirtiliyor.

Gazze'nin Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğu vurgulanırken, Gazze'yi Batı Şeria'dan ayırma girişimlerinin istikrarsızlığa yol açacağı uyarısı yapılıyor.

Uluslararası toplumun insani nedenlerle yeniden inşa çalışmalarına destek vermesi isteniyor. Gazze'deki acıları görmezden gelmenin bölgedeki çatışmaları tırmandıracağı belirtiliyor.

GAZZE'NİN YENİDEN İNŞASI SIRASINDA GEÇİŞ YÖNETİMİ

Filistin Ulusal Yönetimi'nin Gazze'ye tam olarak geri dönmesinin önünü açmak için 6 aylık bir süre için geçici bir yönetim komitesi kurulması öneriliyor. Bu komitenin bağımsız teknokratlardan oluşması planlanıyor.

Uluslararası toplumdan, bu geçici yönetim komitesinin başarılı olması için destek ve teşvik bekleniyor.

Gazze'de güvenliği sağlamak için Mısır ve Ürdün'ün Filistin polisinin eğitimi için çalışmalar yürüttüğü belirtiliyor.

Uluslararası ve bölgesel ortakların siyasi ve mali destek sağlaması isteniyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden Filistin topraklarına uluslararası barış gücü konuşlandırılmasının değerlendirilmesi öneriliyor.

Plan, siyasi bir çözümle silahlı grupların silahlarından vazgeçebileceğine işaret ediyor.

Mısır'ın planı, iki devletli çözümü destekliyor ve İsrail ile Filistin arasında orta vadeli bir ateşkese çağrı yapıyor. Tek taraflı girişimlerin durdurulması ve kutsal mekanların statüsünün korunması isteniyor.

Plan, siyasi irade ile Gazze'nin yeniden inşasının mümkün olduğunu vurguluyor.

ABD, PLANA KARŞI ÇIKTI

Beyaz Saray, Arap liderlerinin Gazze yeniden inşası planına katılmadıklarını açıkladı ve Başkan Trump'ın Hamas'tan arındırılmış bir Gazze vizyonunu desteklediğini belirtti.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Brian Hughes, Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada mevcut öneriyi Gazze'nin mevcut durumunu göz ardı eden bir plan olarak değerlendirdi.

Hughes, Başkan Trump'ın Hamas'tan arındırılmış bir Gazze vizyonunun arkasında durduklarını ve görüşmelerin devam edeceğini belirtti.

Mısır'ın Gazze'nin yeniden inşası planı Salı günü Kahire'de düzenlenen Arap Zirvesi'nde kabul edilmişti. Planın maliyeti 53 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.

Mısır planı, Filistinlileri yerinden etmeden Gazze'nin yeniden inşasını hedefliyor ve ABD Başkanı Trump'ın Filistinlileri Gazze'den çıkarma planıyla zıtlık gösteriyor.

*Haberin fotoğrafı AA tarafından servis edilmiştir.