Türkiye’de, hava trafik kontrol radarlarını dış etkenlerden korumak için benzeri görülmemiş bir mühendislik başarısı gerçekleştirildi. Bu çalışma, yerli imkanlarla ilk kez bu ölçekte hayata geçirildi.
Radarı dış etkilere karşı koruyan radomlar, “radar” ve “dome” kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Özel tasarım ve mimarileri, radar performansını etkilemeden koruma sağlamaktadır.
Ülkemizde daha önce farklı boyutlarda radomlar üretilmiş olsa da, CES İleri Kompozit, daha önce hiç yapılmamış büyüklükte bir radom üretmeyi başardı.
CES Özel Kompozit Uygulamaları Satış Direktörü Doç. Dr. Veysel Alankaya, bu radoma ilişkin yaptığı açıklamada, Türkiye’de bu boyutta bir yapının daha önce üretilmediğini belirtti.
Alankaya, daha küçük ölçekli radomlar üretilmiş olmasına rağmen, 62 fit çapındaki bu dev yapının 540 gün süren bir çalışmanın ürünü olduğunu ve Temmuz ayında kurulumunun tamamlandığını ifade etti. Performans testleri ve son kontrollerin ardından, radoma ait performansın yüksek olduğunu ve Hava Kuvvetleri’nin hizmetine sunulduğunu aktardı.
Projenin teknik ve teknolojik zorluklarına değinen Alankaya, dalga yayılımı, radyo frekans davranışı modellemesi ve lamine kompozit yapının yük altındaki davranış analizinin birden fazla disiplini bir araya getirmeyi gerektirdiğini vurguladı. Uzun süren bir çalışma ve gelişmiş mühendislik analizleri sonucu, kendi kendini destekleyen, yapısal dayanımını tamamen geometrisinden ve panel yapısından alan mükemmel bir yapı oluşturulduğunu belirtti.
Bu tür radomların daha önce tamamen yurt dışından temin edildiğini belirten Alankaya, bu durumun yerli üretime yönelmelerinin önemli bir nedeni olduğunu söyledi. CES İleri Kompozit’in öncelikli amacının, ülkenin savunma sanayisine en ileri teknoloji ürünü sağlamak ve ardından bu ürünü dünya pazarlarına ihraç etmek olduğunu vurguladı. Şirketin üretiminin büyük bölümünü ihraç ettiğini ve yerli üretimde de dünya standartlarında kaliteyi hedeflediğini ifade etti.
Alankaya, 119 panelden oluşan radomun, yoğun çalışma ve titiz planlama sonucu üretildiğini anlattı. Bilgisayar benzetimlerinde öngörülen sonuçların sahada da gerçekleştiğini ve Hava Kuvvetleri’nin performanstan memnun kaldığını belirtti. Dünya pazarında da bu ürünün başarılı olacağına inandığını ifade etti.
Radarla ilgili çevresel etkilerden bahseden Alankaya, kar, yağmur ve dolu gibi hava olaylarının radar performansını olumsuz etkileyebileceğini ve kullanım ömrünü kısaltabileceğini belirtti. Radomların, bu olumsuz etkilerden koruma sağladığını, ancak radar performansını da engellemeden bunu yaptığını vurguladı.
Radomların genellikle ulaşılması zor, yüksek rakımlı bölgelerde kurulduğunu dile getiren Alankaya, söz konusu radomun 1800 metre yükseklikteki sarp bir alana 14 tırla taşındığını anlattı. Kurulum sürecinin zorlu hava koşullarıyla da mücadele edildiğini belirtti. Sızdırmazlık testinin şiddetli yağmur altında yapıldığını ve radomun performansından oldukça memnun kaldıklarını ifade etti.
Alankaya, bu büyüklükteki radom üretebilen firma sayısının dünyada oldukça sınırlı olduğunu (5-6 firma), CES’in de bu alanda önemli bir oyuncu haline geldiğini söyledi. Ürünlerinin yüksek kalitede ve maliyet etkin olduğunu vurgulayarak, hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlarda rekabetçi olduklarını belirtti.
Radomun büyüklüğünü Boğaz Köprüsü’nün üçte biri yüksekliğine veya 7-8 katlı bir apartmana benzeterek, bu büyüklükte bir yapının kendi kendini taşımasının kolay bir mühendislik başarısı olmadığını vurguladı.
CES İleri Kompozit Genel Müdürü Selçuk Şentürk, şirketin ihracat oranını 2017’den 2024’e kadar %2’den %60’a çıkardığını ve istikrarlı bir büyüme kaydettiğini belirtti. Şirketin yurt dışı yatırımları ve işbirlikleriyle hem ihracatını artırdığını hem de Türkiye’deki üretim kapasitesini genişlettiğini söyledi. Ankara Malıköy’deki fabrikalarının kapasitesini artırarak, daha büyük bir üretim alanına sahip olacaklarını belirtti.
Şentürk, güçlü teknoloji, mühendislik ve kapasiteleri ile yurt dışı pazarlarında önemli bir oyuncu olmayı hedeflediklerini belirtti.
Kaynak: AA / Göksel Yıldırım
News
