Hacı Bektaş Veli’nin Mirası: Hoşgörü ve Bilgelik
Hacı Bektaş Veli, adalet, dürüstlük, sevgi ve barışın önemini vurgularak insan odaklı bir felsefeyi savunmuştur. Yüzyıllardır insanların kalplerinde yer edinen öğretileriyle hoşgörü ve bilgeliğin sembolü olmaya devam etmektedir.
13. yüzyılda Horasan'dan Anadolu'ya gelerek Anadolu'nun toplumsal ve kültürel yapısını derinlemesine etkileyen Hacı Bektaş Veli, insanlığa miras bıraktığı sözleri ve eserleriyle önemli bir figür olarak kabul edilir.
Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslam dininin yaygınlaşmasında önemli bir rol oynayan Hacı Bektaş Veli'nin etkisi, 7 asır geçmesine rağmen hala hissedilir.
Horasan'ın Nişabur şehrinde doğan Hacı Bektaş Veli, ilk eğitimini Türkistan'ın ünlü bilginlerinden Lokman Parende'den aldı ve daha sonra Hoca Ahmed Yesevi'nin yolundan gitti. "Bektaşlu" olarak bilinen takipçileriyle birlikte günümüzdeki adı Hacıbektaş olan Sulucakarahöyük'e göç etti ve burada bilim ve öğretim merkezi kurdu.
Mevlana ve Hacı Bayram Veli gibi diğer Horasanlı erenler gibi Hacı Bektaş Veli de manevi yükümlülüğünü Anadolu topraklarına taşıdı. Kurduğu külliyede, insanın özüne odaklanan düşünce ve öğretileriyle, Anadolu'dan Balkanlar'a kadar kuşaktan kuşağa aktarılacak bir miras bıraktı.
Selçuklu döneminde, farklı dinlere mensup insanların barış ve birlik içinde yaşamalarını sağlayan Hacı Bektaş Veli, birçok alim yetiştirdiği külliyesini bugün müze olarak kullanılmaktadır. 1964 yılından beri müze olarak hizmet vermektedir.
Hacı Bektaş Veli hakkında bilgiler Elvan Çelebi ve Ahmet Eflaki'nin eserleri ile hünkarın kendi yazdığı Velayetname'den alınmaktadır. Kaynaklar genellikle doğum tarihini 1209, ölüm tarihini ise 1271 olarak belirtir.
Hacı Bektaş Veli'nin sözleri, nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşmış ve toplum hayatına ışık tutmaya devam etmektedir. "Sen seni bilirsen yüzün Hüda'dır, sen seni bilmezsen Hakk senden cüdadır (uzaktır)", "Bir olalım, iri olalım, diri olalım.", "Eline, diline, beline sahip ol.", "İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.", "Nebiler, veliler insanlığa Allah'ın bir hediyesidir", "Kendine ağır geleni başkasına yapma", "Oturduğun yeri pak et, kazandığın lokmayı hak et" gibi sözleriyle insanlara rehberlik etmeye devam etmektedir.
Hacı Bektaş Veli, insan ruhu ve kalbine öğretilerini nakşetmiş ve geride çeşitli yazılı eserler bırakmıştır.
"Besmele Şerhi", "Fatiha Suresi Tefsiri", "Makala", "Kitabü'l-Feva'id", "Hacı Bektaş'ın Nasihatleri", "Makalat-ı Gaybiyye" ve "Kelimat-ı Ayniyye" en önemli eserlerinden bazılarıdır.
Nevşehir Hacıbektaş ilçesinde vefat eden Hacı Bektaş Veli, burada bulunan türbesine defnedilmiştir. İsmini yaşattığı bölgede kalıcı hale getirmek amacıyla 7 Ekim 2013 tarihinde Nevşehir Üniversitesi'nin adı Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ) olarak değiştirilmiştir.
NEVÜ bünyesinde 2014 yılında kurulan Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü, Alevi-Bektaşi inancının tarihsel, düşünsel ve inançsal profilini bilimsel olarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Sözlü ve yazılı kaynakların envanterinin çıkarılıp arşivlenmesi ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak amacıyla çalışmalar yürütmektedir.
Enstitü Müdür Yardımcısı Doktor Öğretim Üyesi Erdem Akın, AA muhabirine eğitim, öğretim ve sosyal sorumluluk projeleriyle öğrencilerin bu alanda kuşaklar arası aktarımın sağlam temellere oturmasını hedeflediklerini belirtmiştir.
Enstitünün Alevi ve Bektaşilik konusunda araştırma literatürüne de katkı sağladığını ifade eden Akın, şu sözleri eklemiştir: "Hünkar'ın kutlu adını taşıyan Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Hacı Bektaş Veli'nin kültürel mirasının zenginliğini araştırarak halka ulaştırmayı misyon edinmiştir.
Türkiye'nin ilk Alevilik-Bektaşilik araştırmaları enstitüsü, kültürel miras misyonu ve vizyonu çerçevesinde Alevi-Bektaşi Kültürü ve Alevi-Bektaşi İlmi Kaynakları Ana Bilim Dalı, yüksek lisans ve doktora seviyesinde eğitim-öğretim faaliyetlerine devam etmekte ve Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları alanına uzman yetiştirmektedir. Alevi-Bektaşilik alanında nitelikli insan kaynağını yetiştirmeyi amaçlıyoruz. Ayrıca geçen yıl yayın hayatına başlayan uluslararası indekslerde taranan SÜREK Alevilik-Bektaşilik ve Kültür Araştırmaları Dergimizle nitelikli bilimsel yayınları okuyucularımızla buluşturmaktayız."
Kaynak: AA / Güncel