Define Avcıları Tarafından Tahrip Edilen Tarihi Kiliseler

Muğla'nın Yatağan ilçesindeki Yayla Mahallesi, mübadele öncesinde Rumların yaşadığı bir köy. Köyde, tarihî iki kilise bulunuyor: Değirmendere Kilisesi ve Yayla Kilisesi. Değirmendere Kilisesi, define avcıları tarafından tahrip edilmiş durumda, duvarlarında açılan delikler bu vandalizmin kanıtı. Yayla Kilisesi ise bakımsızlık nedeniyle harabeye dönmüş durumda.

İki kilise de resmi olarak tescil edilmiş. Yayla Kilisesi, 1994 yılında İzmir 2 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescil edildi. Değirmendere Kilisesi ise 2011 yılında Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescil edildi. Ancak, tescil edilmelerine rağmen, bu tarihi yapıların korunması konusunda yeterince çaba gösterilmediği açıkça görülüyor.

Değirmendere Kilisesi, vadiye bakan bir uçurum üzerinde yer alıyor. Yapımı devam eden Yayla Barajı'nın hemen üst bölümünde olması nedeniyle, toprak kayması tehlikesiyle karşı karşıya. Yayla Kilisesi'nin ise kuzey cephesi tamamen yıkılmış durumda ve içi ağaç ve otlarla kaplı.

Araştırmacı yazar Tarcan Oğuz, bu kiliselerin korunmasına rağmen zaman zaman define avcılarının hedefi olduğunu söyledi. Oğuz, "Burası Yatağan'a bağlı Yayla köy. Osmanlı döneminde çok önemli Rum yerleşim yerlerinden birisi. Burada arkamdaki şapel, yani küçük kilise bulunuyor. Aynı zamanda köy içinde de büyük bir kilise bulunuyor. Bu iki kilise de tescillidir. Ama maalesef bakımsızlık nedeniyle bu hale gelmişler." diyerek üzüntüsünü dile getirdi.

Oğuz, "Zamanında Rumlar burada muhtarlık kazanmışlar. Mübadele döneminde aile buradan gittikten sonra Atina'da şirket kurmuşlar. Şirketin adı da muhtar. Zaman zaman bu ailenin çocukları, torunları buraya gelip ziyaret ediyor. Bu görülen dere üzerinde, Değirmenderesi üzerinde baraj yapılıyor. Burada daha önce dere üzerinde 7 tane Rum değirmeni bulunuyordu. Çok geniş bir alandı burası. Özellikle cumartesi günleri çok büyük Rum pazarı kuruluyordu. Mübadele sonrası burada kalan Rum yok. Sadece Rumların bıraktığı eserler bulunuyor. Mezarlar var ve aynı zamanda evler de var. Zaman zaman burada kaçak kazılar yapılıyor. Zaman zaman buraya gelip inceleme yapılmıştı ama maalesef şu an bakımsızlık nedeniyle kendi haline terk edilmiş durumda" dedi.