Bursa’da deprem riskine karşı sıvılaşma alanları tespit ediliyor

Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Eyübhan Avcı, deprem sıvılaşma riskini belirlemek için Bursa'da bir saha çalışması başlattı. Bu proje, kentin deprem direncini artırmayı amaçlıyor.

Yıldırım ilçesi Yunusemre Mahallesi'nde yapılan ölçümler, zemin sıvılaşmasının varlığını tespit etmek için kullanılıyor. Elde edilen veriler, özel bir yazılıma aktarılarak binaların deprem dayanıklılığı analiz ediliyor.

Bu analizler, belediyelerin mahalle bazlı risk haritaları oluşturmasını sağlayacak. Vatandaşlar da ada parsel numaralarıyla mülklerinin deprem riskini öğrenebilecekler.

Prof. Dr. Avcı, alüvyon zeminlerin deprem sırasında sıvılaşarak yapıların hasar görmesine veya yıkılmasına neden olduğunu açıkladı. Türkiye'nin birçok bölgesinde bu riskin mevcut olduğuna dikkat çekti.

Özellikle dere yatakları ve nehir yataklarında sıvılaşma riskinin yüksek olduğunu vurgulayan Avcı, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinde Hatay'daki yıkımın büyük ölçüde zemin sıvılaşmasından kaynaklandığını belirtti.

Hatay'ın alüvyon zemini nedeniyle depremden ciddi şekilde etkilendiğini hatırlatan Avcı, Bursa'daki çalışmanın Hatay'ın zemin yapısına benzerlik göstermesi nedeniyle başlatıldığını ifade etti.

Yapı malzemesinin yanı sıra zeminin de deprem direncinde kritik rol oynadığını belirten Avcı, birçok ilde detaylı zemin araştırmalarının eksikliğine dikkat çekti. Şehirlerin depremsellik riskini, sıvılaşma riskini ve yumuşak zemin riskini belirlemenin, gerekli önlemlerin alınması ve güvenli yapılaşma için şart olduğunu vurguladı.

Projenin amacının Bursa için detaylı bir zemin haritası oluşturmak, deprem riskini belirlemek ve kentsel dönüşüm çalışmalarını riskli alanlardan başlatmak olduğunu söyledi. Yıldırım ilçesinde pilot bölge olarak seçilen alanda Büyükşehir ve Yıldırım Belediyelerinin desteğiyle çalışmalar devam ediyor.

AFAD verileriyle kıyaslama yapılarak deprem analizleri gerçekleştirildiğini belirten Avcı, Hatay'da merkez üssünden daha yüksek ivme değerleri ölçüldüğünü aktardı. Bu analizler, olası deprem ivmelerini ve mevcut yapıların dayanıklılığını simüle ediyor.

Detaylı zemin haritasının, sıvılaşma, yumuşak zemin ve heyelan bölgelerinin belirlenmesinde ve kentsel dönüşüm çalışmalarında yol gösterici olacağını ifade etti.

Geliştirilecek yazılımın belediyelere ve vatandaşlara yönelik iki farklı modda çalışacağını açıklayan Avcı, belediyelerin zemin bilgileriyle kentsel dönüşüm ve ruhsat işlemlerini kolaylaştıracağını, vatandaşların ise ada parsel numaralarıyla mülklerinin deprem riskini öğrenebileceğini belirtti.

Projenin kamuoyunu bilinçlendirmeyi ve güvenli yapılaşmayı teşvik etmeyi amaçladığını vurgulayan Avcı, bu çalışmanın tüm Türkiye'de uygulanması gerektiğini ve Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki benzer çalışmaların örnek alındığını dile getirdi.